Obowiązek noszenia maseczek w miejscach publicznych w Polsce został zniesiony 28 marca 2022 roku. Wyjątkiem są podmioty lecznicze i apteki. Czy zniesienie nakazu noszenia maseczek to dobry pomysł? A może warto je jednak zakładać w pewnych sytuacjach?
Spis treści:
- Czy pandemia się kończy?
- Zniesienie nakazu noszenia maseczek – czy to dobry pomysł?
- Czy warto nosić maseczki w określonych miejscach mimo zniesienia nakazu?
Pandemia choroby Covid-19 rozpoczęła się w marcu 2020 roku. Wprowadzono wówczas obostrzenia mające na celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia się nowym Sars-CoV-2. Zamknięte zostały takie instytucje jak kina, teatry, restauracje, hotele, nie odbywały się wydarzenia z dużą liczbą obecnych. Chorzy byli kierowani na izolację, a ci, którzy mieli z nimi kontakt, na kwarantannę.
Wówczas także (16 kwietnia 2020) wprowadzony został obowiązek noszenia maseczek, początkowo dotyczył on każdej przestrzeni, poza własnym domem. Maseczki nosiliśmy nie tylko w sklepach czy u lekarza, ale także wychodząc na ulicę.
Obowiązek zasłaniania nosa i ust poza budynkami został zniesiony pod koniec maja 2020, ale wrócił w październiku 2020 i ponownie zniesiony został w maju 2021. Nakaz zasłaniania twarzy w pomieszczeniach był modyfikowany, od 15 maja 2021 nie było obowiązku zasłaniania twarzy w ogródku restauracji czy kawiarni, a od 5 czerwca 2021 – w budynkach użyteczności publicznej. Jednak ciągle trzeba było nosić maseczki w środkach transportu publicznego i obiektach handlowych, i oczywiście – w placówkach medycznych.
Gdy obowiązywało noszenie maseczek nie stosujący się do tego nakazu byli karani grzywną w wysokości nawet do 5 tys. zł.
Czy pandemia się kończy?
Od chwili ogłoszenia pandemii na całym świecie odnotowano 494 587 638 przypadków zakażenia wirusem Sars-CoV-2 oraz 6 170 283 zgony w wyniku choroby Covid-19 (dane z 8 kwietnia 2022).
Podczas całego przebiegu pandemii liczba zakażeń wzrastała w tzw. falach, których było pięć i które pojawiały się każdej wiosny i jesieni w ciągu ostatnich dwóch lat. W wyniku wykonywanych testów molekularnych RT-PCR stwierdzono pojawienie się wielu nowych mutacji koronawirusa Sars-CoV-2, najbardziej rozpowszechnione były mutacje – delta, omikron oraz jego podwariant BA.2. Dwa ostatnie odpowiedzialne są za zakażenia podczas piątej fali pandemii, która przechodziła przez świat od początku roku 2022, a w Polsce pojawiła się w lutym.
W pierwszych miesiącach roku 2022 w wielu krajach ciągle notowano tysiące zakażeń i wiele zgonów. W Polsce jeszcze w marcu 2022 umierało codziennie z powodu Covid-19 po kilkaset chorych.
Generalnie jednak duża liczba zachorowań podczas piątej fali pandemii nie przekładała się na podobny wzrost ciężkich przypadków choroby Covid-19 i na większą liczbę zgonów.
Jest to między innymi efektem akcji szczepień prowadzonej od końca 2020 roku. W jej wyniku w całej Unii Europejskiej 83 procent dorosłych osób przyjęło pełne szczepienie, natomiast 64 procent –trzecią dawkę, tzw. przypominającą.
Czwarta dawka szczepionki przeciw Covid-19 jest obecnie rekomendowana przez EMA (Europejską Agencję Leków) osobom po 80. roku życia oraz osobom z osłabionym układem odpornościowym.
W Polsce liczba osób w pełni zaszczepionych to 22 378 598, dawkę przypominającą przyjęło 11 538 375 osób. Odporność (w różnym stopniu) mają także osoby, które przechorowały Covid-19. Według oficjalnych danych w Polsce jest ich 5 976 364 (dane z 8 kwietnia 2022).
Minister zdrowia Adam Niedzielski, ogłaszając zniesienie od 28 marca 2022 restrykcji związanych z epidemią, powiedział, że w Polsce odporność społeczeństwa wynikająca ze szczepień lub przechorowania może wynosić ponad 90 procent.
Od 1 kwietnia 2022 zmieniony został także system testowania w kierunku wirusa Sars-Cov-2. Testy nie są już finansowane ze specjalnego funduszu „covidowego”, a koszt ich wykonania jest, podobnie jak innych badań, częścią refundacji za poszczególne świadczenia.
Obecnie skierowanie na test antygenowy w kierunku wirusa Sars-CoV-2 może wystawić lekarz rodzinny, a test PCR może być wykonany przed przyjęciem do szpitala. Przestały działać punkty wymazowe, a rehabilitacja pocovidowa będzie finansowana tylko do końca czerwca 2022. Zniesiona została izolacja i kwarantanna, a choroba Covid-19 jest traktowana podobnie jak inne choroby zakaźne.
Czy oznacza to koniec pandemii? Oficjalnie nastąpi on wówczas, gdy ogłosi to Światowa Organizacja Zdrowia, która na razie jeszcze nie podjęła takiej decyzji. W styczniu 2022 WHO stwierdziła wprawdzie, że koniec pandemii jest „prawdopodobny”, ale w lutym 2022 przyznała, że twierdzenie, iż odnieśliśmy „zwycięstwo nad pandemią Covid-19” jest na razie przedwczesne.
Zniesienie nakazu noszenia maseczek – czy to dobry pomysł?
Od początku jego wprowadzenia nakaz noszenia maseczek budził sporo kontrowersji i wywoływał żywe dyskusje. Przeciwnicy tego obowiązku wskazywali na negatywne skutki zasłaniania ust i nosa, mówiąc na przykład o powodowanej przez maseczki grzybicy płuc, co nie ma żadnego uzasadnienia medycznego. Natomiast zwolennicy wskazywali na przykłady wielu państw azjatyckich, w których noszenie maseczek w przestrzeni publicznej od wielu lat jest czymś normalnym, nie tylko w okresie epidemii, na przykład grypy, ale także z powodu powszechnie występującego tam smogu.
Czy w obecnej sytuacji ciągle trwającej epidemii zniesienie nakazu noszenia maseczek to dobry pomysł? Biorąc pod uwagę fakt, że bardzo wiele osób uzyskało już odporność na zakażenie wirusem Sars-CoV-2, może to być uzasadnione.
Poza tym ostatnią falę pandemii wywołała mutacja wirusa, która w porównaniu z poprzednimi była wprawdzie bardziej zakaźna, ale też wywoływała łagodniejsze objawy.
Czy warto nosić maseczki w określonych miejscach mimo zniesienia nakazu?
Pomimo braku nakazu noszenia maseczek w miejscach publicznych zalecane jest ich stosowanie w sytuacjach, gdy sami uznamy, że występuje zwiększone ryzyko zakażenia.
Może dotyczyć to przebywania w zatłoczonych miejscach, w bliskim kontakcie z innymi czy w zamkniętych przestrzeniach o słabej wentylacji.
Dobrze jest zakładać maseczkę, gdy nie jesteśmy zaszczepieni przeciw Covid-19 i gdy mamy kontakt z osobami niezaszczepionymi oraz osobami szczególnie narażonymi na zakażenia, na przykład z osłabionych układem odpornościowym. Dobrze jest to także robić w sytuacji, gdy jesteśmy przeziębieni, mamy katar lub kaszel. Wówczas zakładamy maseczkę w celu ochrony innych.
Należy także pamiętać, że w placówkach opieki zdrowotnej, czyli w przychodniach i szpitalach, a także w aptekach, noszenie maseczek jest ciągle obowiązkowe. Jest to zrozumiałe, gdyż w tych miejscach możemy się zetknąć z osobami chorymi, także na choroby zakaźne a także z osobami z osłabionym układem odpornościowym, którym może zaszkodzić nie tylko koronawirus, ale także wirusy grypy czy inne wirusy wywołujące przeziębienie.
Źródła:
www.gov.pl/zdrowie
www.covid19.who.int
ECDC and EMA issue advice on fourth doses of mRNA COVID-19 vaccines, www.ema.europa.eu
Raport szczepień przeciwko Covid-19, Ministerstwo Zdrowia
https://www.gov.pl/web/szczepimysie/raport-szczepien-przeciwko-covid-19