Koronawirus. Czy wirus może mieć znaczenie przy zakrzepicy żylnej?

Żylna choroba zakrzepowo – zatorowa, czyli zakrzepica żylna to poważna choroba, w której leczeniu wykorzystuje się leki zmniejszające krzepliwość krwi. Dowiedz się, czy osoby walczące z zakrzepicą są szczególnie narażone na działanie koronawirusa SARS CoV-2. Sprawdź, czy zakrzepica żylna ma wpływ na ryzyko zarażenia i przebieg choroby COVID-19? Czy leczenie zakrzepicy w trakcie pandemii jest ryzykowne?

COVID-19 – choroba wywołana przez koronawirus

Na całym świecie potwierdzono już ponad pół miliona przypadków zakażenia koronawirusem, liczba ta stale wzrasta również na terenie Polski. Ogłoszono stan epidemii, wprowadzono restrykcyjne zasady bezpieczeństwa, pozwalające na opuszczanie domu i przemieszczanie się wyłącznie w sytuacjach niezbędnych dla życia codziennego. Istotne jest też przestrzeganie zasad higieny osobistej, zwłaszcza częste i dokładne mycie rąk, stanowiące skuteczną formę ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa.

Jak dochodzi do zakażenia koronawirusem?

Do zakażenia koronawirusem dochodzi najczęściej drogą kropelkową, kiedy osoba chora kaszle lub kicha. Wirus może zostać także przeniesiony poprzez dotknięcie zanieczyszczonej nim powierzchni a następnie ust, nosa czy oczu. COVID-19 występuje u osób w każdym wieku, a przebieg choroby może być różny – od bezobjawowego, poprzez łagodny, podobny do przeziębienia, aż po ciężki, z niewydolnością oddechową. Badania pokazują, że ryzyko ciężkiego przebiegu jest wyższe u pacjentów z towarzyszącymi chorobami przewlekłymi, w szczególności zaburzeniami układu sercowo-naczyniowego i cukrzycą, a także u osób starszych.

Zakrzepica żylna – czym jest?

Żylna choroba zakrzepowo – zatorowa (ŻChZZ) znana również potocznie jako zakrzepica żylnaest jedną z najcięższych chorób układu żylnego. Jej mechanizm polega na powstawaniu zakrzepów w układzie żył głębokich kończyn dolnych lub rzadziej górnych. Materiał zakrzepowy czyli oderwana skrzeplina, z żył głębokich może się przemieszczać np. do tętnic płucnych wywołując zatorowość płucną. Rocznie na zakrzepicę żył głębokich oraz zatorowość płucną zapada łącznie około 100 – 120 tysięcy Polaków. Cierpią na nią przede wszystkim osoby starsze, chorzy po urazach i zabiegach operacyjnych, osoby z zaburzeniami rytmu serca, chorzy na chorobę nowotworową oraz pacjenci unieruchomieni. Predysponuje do niej także stosowanie antykoncepcji hormonalnej. U niektórych osób zaburzenia krzepliwości krwi są uwarunkowane genetycznie.

Zakrzepica żylna – objawy

Objawy ŻChZZ są niespecyficzne, przez co często mogą być mylone z innymi chorobami lub bagatelizowane. W przypadku zakrzepicy żył głębokich obserwuje się ból i obrzęk kończyny unaczynionej przez żyłę, w której doszło do zakrzepicy. Zatorowość płucna objawia się najczęściej bólem w klatce piersiowej, dusznością, a także krwiopluciem. W przypadkach ciężkich może prowadzić do wstrząsu i nagłego zatrzymania krążenia.

Zakrzepica żylna – leczenie

W leczeniu ŻChZZ stosuje się leki zmniejszające krzepliwość krwi. Zastosowanie tych preparatów ma na celu zahamowanie nadmiernego wykrzepiania krwi w naczyniach, a także usunięcie istniejących już skrzeplin. Pacjenci, u których zdiagnozowano pierwszy epizod zakrzepicy, o niskim ryzyku ponownego zachorowania przyjmują leczenie przez kilka miesięcy. Jednak u osób, u których doszło do kolejnych epizodów choroby zakrzepowej, a także w przypadku występowania dodatkowych czynników zwiększających ryzyko jej rozwoju, leczenie trwa dłużej, a czasami jest stosowane bezterminowo. W trakcie przyjmowania leków przeciwkrzepliwych pacjenci są narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia krwawień m.in. z przewodu pokarmowego, układu moczowego czy oddechowego.

Czy pacjenci z zakrzepicą żylną mają podwyższone ryzyko zakażenia koronawirusem?

Ryzyko zakażenia koronawirusem w populacji osób, które przebyły żylną chorobę zakrzepowo – zatorową jest zbliżone do ogólnego ryzyka populacyjnego. Leki stosowane w terapii tej choroby nie powodują zaburzeń odporności. Należy jednak pamiętać o częstszym występowaniu w tej grupie chorób towarzyszących, które mogą powodować istotne osłabienie funkcji układu odpornościowego. Ponadto dodatkowe leczenie, w szczególności u pacjentów z chorobą nowotworową jest nierzadko związane ze zwiększoną podatnością na zakażenia, w tym zakażenie koronawirusem. Właściwym postępowaniem jest, tak jak w przypadku całej populacji, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. W przypadku wątpliwości można zasięgnąć porady lekarza (teleporady).

Czy pacjenci z zakrzepicą żylną mają podwyższone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19?

Choroby wynikające z zaburzeń krzepliwości krwi, np. trombofilia, zakrzepica żył głębokich lub zatorowość płucna nie wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na COVID-19. Również stosowanie leków przeciwzakrzepowych nie wpływa na prawdopodobieństwo wystąpienia choroby koronawirusowej Podwyższone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 obserwuje się głównie u pacjentów w wieku podeszłym, a także u cierpiących na choroby przewlekłe. Również w grupie osób po przebytej ŻChZZ jest ono zależne od stanu ogólnego, wieku, oraz współistniejących chorób, w szczególności dolegliwości ze strony układu oddechowego, układu krążenia a także chorób neurologicznych. Bardziej narażeni na rozwój ciężkiego przebiegu COVID-19 są także pacjenci z chorobą nowotworową, szczególnie w aktywnej fazie i w trakcie leczenia. Zaobserwowano, że ciężkiemu przebiegowi zakażenia koronawirusem mogą towarzyszyć zaburzenia krzepnięcia krwi oraz podwyższone wartości parametrów krzepnięcia w badaniach labratoryjnych. Nie opisano jednak ich związku z konkretnymi wcześniej zdiagnozowanymi dolegliwościami, w tym przewlekłymi zaburzeniami krzepnięcia.

Jak się chronić przed zakażeniem?

Aby zminimalizować ryzyko zakażenia koronawirusem należy przestrzegać podstawowych zasad higieny osobistej, w szczególności higieny rąk. Najskuteczniejszym działaniem, jakie możemy podjąć w czasie epidemii jest powstrzymanie się od kontaktów z innymi ludźmi i pozostanie w domach. Jeżeli wyjście jest konieczne, starajmy się zachować bezpieczny, co najmniej 2-metrowy odstęp od innych osób. Szczególnie osoby starsze i chore przewlekle powinny w tym czasie, jeśli to możliwe, skorzystać z pomocy bliskich lub sąsiadów, coraz częściej oferujących gotowość aby przynieść zakupy lub wyprowadzić psa. Jeżeli konieczna jest wizyta u lekarza, właściwym rozwiązaniem będzie wcześniejszy kontakt telefoniczny z placówką, do której chcemy się udać. Należy pamiętać, żeby samodzielnie nie przerywać ani nie modyfikować zalecanej przez lekarza farmakoterapii, co może doprowadzić do poważnych powikłań. W przypadku zachorowania na COVID-19 należy poinformować lekarza prowadzącego o przyjmowanym leczeniu przeciwkrzepliwym.

Źródła:

1. Zhou F, Yu T, Du R et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet. 2020 Mar 11. https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30566-3
2. Wu C, Chen X, Cai Y et al. Risk factors associated with acute respiratory distress syndrome and death in patients with coronavirus disease 2019 pneumonia in Wuhan, China. JAMA Intern Med. 2020 Mar 13. doi:10.1001/jamainternmed.2020.0994
3. Zawilska K, Bała M, Błędowski P et al.: Polskie wytyczne profilaktyki i leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej – aktualizacja 2012. Med Prakt 2012.
4. Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C et al. Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i postępowania w ostrej zatorowości płucnej przygotowane we współpracy z European Respiratory Society (2019). Kardiologia Polska 2020.
5. Han H, Yang L, Liu R et al. Prominent changes in blood coagulation of patients with SARS-CoV-2 infection. Clin Chem Lab Med 2020. https://doi.org/10.1515/cclm-2020-0188
6. Tang N, Li D, Wang X, Sun Z. Abnormal Coagulation parameters are associated with poor prognosis in patients with novel coronavirus pneumonia. J Thromb Haemost. 2020 Feb 19. doi: 10.1111/jth.14768
7. World Health Organisation – Coronavirus disease (COVID-19) outbreak situation. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
8. Centers for Disease Control and Prevention – People who are at higher risk for severe illness. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html