Zapalenie zatok to choroba, która dotyczy wielu osób, najczęściej rozwija się po przeziębieniu. Pojawia się u co dziesiątej osoby, która miała katar. Objawy chorób zatok mogą być podobne do objawów choroby COViD-19. Dobrze jest wiedzieć, jak je odróżnić, gdyż od tego zależy dalsze postępowanie i leczenie.
Spis treści:
- Zapalenie zatok a COVID-19
- Jakie są najczęstsze objawy COVID-19
- Jakie objawy laryngologiczne powinny nas zaniepokoić?
Zapalenie zatok a COVID-19
Zapalenie zatok przynosowych lub zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych najczęściej daje takie objawy jak zatkany nos, katar, trudności w oddychaniu przez nos, osłabiony węch, ból głowy, nasilający się przy schylaniu i ogólne złe samopoczucie.
Rozwojowi zapalenia zatok sprzyja obrzęk błony śluzowej nosa, który prowadzi do gromadzenia się wydzieliny, ujścia zatok do przewodów nosowych są wtedy zablokowane, a zatoki nie są dobrze wentylowane, w rezultacie powstaje środowisko sprzyjające patogenom.
Lokalizacja bólu pozawala określić, które zatoki zostały objęte stanem zapalnym. Jeżeli ból dotyczy okolic czoła i oczu, to może to być zapalenie zatok czołowych. Ból wokół szczęki lub w okolicach policzków może sugerować zapalenie zatok szczękowych.
Zapalenie zatok może być wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub alergiczne. Wyróżniamy także ostre i przewlekłe zapalenie zatok, różniące się nasileniem objawów i długością ich trwania.
Ostre zapalenie zatok przynosowych występuje zwykle nagle i daje co najmniej dwa objawy, z których jednym jest upośledzenie drożności nosa albo wydzielina z nosa. Trwa krócej niż 12 tygodni. Jeżeli jest to przeziębieniowe ostre wirusowe zapalenie zatok to trwa najczęściej krócej niż 10 dni. Jeżeli jest to niewirusowe zapalanie zatok, utrzymuje się dłużej niż 10 dni, ale trwa krócej niż 12 tygodni. Przewlekłe zapalanie zatok może trwać dłużej niż 12 tygodni.
Chorobę COVID-19 wywołuje koronawirus SARS-Cov-2, który pojawił się pod koniec 2019 roku w Chinach, a następnie rozprzestrzenił się na inne kraje, wywołując ogólnoświatową pandemię. Choroba może mieć różny przebieg, od bezobjawowego do ciężkiego, nawet kończącego się zgonem.
Zakażenie korowirusem może nastąpić po kontakcie z osobą zakażoną, a objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia. Ciężki przebieg choroby obserwowany może być u około 15-20 procent osób. Do zgonów dochodzi u 2-3 procent chorych.
Jakie są najczęstsze objawy COVID-19
W początkowym okresie pandemii COVID-19, czyli od marca 2020, roku do najczęstszych objawów zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 zaliczano wysoką gorączkę, kaszel, duszności oraz utratę węchu lub smaku. Rzadziej pojawiały się takie objawy jak ból mięśni, ból głowy, biegunka i wysypka.
W miarę rozwoju epidemii pojawiło się wiele nowych wariantów koronawirusa SARS-CoV-2, który powoduje COVID-19. We wrześniu 2020 roku w Wielkiej Brytanii zidentyfikowany został wariant SARS-CoV-2 o nazwie B.1.1.7 (lub VUI 202012/01, nazywany też B117), który powoduje także dużą liczbę mutacji. Nazywany jest wariantem brytyjskim i charakteryzuje się tym, że łatwiej i szybciej się rozprzestrzenia.
Osoby zakażone tą odmiana koronawirusa częściej niż zakażeni innymi wariantami mają takie objawy jak kaszel, ból gardła i zajęte zatoki. Odczuwają też zmęczenie oraz ból mięśni. Rzadziej u takich osób natomiast występuje utrata węchu lub smaku.
Ponieważ zakażenia tą odmiana koronawirusa stanowią obecnie większość zakażeń stwierdzanych w Polsce, łatwo można wczesne ich objawy pomylić z objawami zapalenia zatok.
Do stwierdzenia, czy jest to zapalenie zatok czy COVID-19, potrzebna jest oprócz wywiadu lekarskiego, polegającego na identyfikowaniu objawów, także diagnostyka. Aby potwierdzić zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 wykonuje się testy. Może to być badanie metodą RT-PCR, które wykrywa obecność materiału genetycznego wirusa SARS-CoV-2 w badanej próbce pobranej z nosogardzieli. Można także wykonać testy antygenowe, wykrywające cząstki białkowe (antygeny) wirusa SARS-CoV-2, również w materiale z wymazu z nosogardzieli. Te badania wykonywane są w specjalnych punktach wymazowych.
Test antygenowy jest tańszy i czas oczekiwania na jego wynik jest krótszy, jednak metoda ta w porównaniu do metody real time RT-PCR, ma niższą czułość. Z tego powodu powinien być wykonany w trakcie pierwszych 5-7 dni występowania objawów. Natomiast test genetyczny wykazuje większą czułość, zarówno wtedy gdy jest wykonywany we wcześniejszej fazie zakażenia, jak i późniejszej.
Po stwierdzeniu, czy mamy do czynienia z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, czy jest to zapalenie zatok, można wdrożyć odpowiednie procedury postępowania. Ponieważ wywoływana przez wirus SARS-CoV-2 choroba COVID-19 to choroba zakaźna, w przypadku stwierdzenia zakażenia tym wirusem pacjent zostaje odizolowany, a jego rodzina podlega kwarantannie (chyba że są to osoby zaszczepione dwoma dawkami szczepionki przeciw COVID-19). Gdy zakażony jest w dobrym stanie zdrowia, pozostaje w domu, a w razie pogorszenia stanu zdrowia i pojawienia się poważniejszych objawów, takich jak trudności z oddychaniem czy duszność, kontaktuje się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. W razie wystąpienia objawów zagrażających życiu może trafić do szpitala, na oddział covidowy, gdzie zostaje objęty odpowiednim leczeniem.
Gdy mamy do czynienia z zapaleniem zatok, w zależności od tego, czy jest to bakteryjne czy wirusowe zapalenie zatok, wdrażane jest także odpowiednie leczenie, na przykład antybiotykoterapia. Stosowane są także leki przeciwzapalne, przeciwobrzękowe lub obkurczające śluzówkę nosa. W przypadku tej choroby nie ma potrzeby izolowania pacjenta i obejmowania kwarantanną jego domowników. Nie ma też potrzeby kierowania pacjenta do szpitala.
Jakie objawy laryngologiczne powinny nas zaniepokoić?
Zapalenie zatok obocznych nosa może być mylone nie tylko z wczesnymi objawami COVID-19, ale także ze zwykłym przeziębieniem, podczas którego także odczuwamy niedrożność nosa i ból głowy. Zaniepokoić powinny takie objawy jak ucisk w okolicy czoła, oczu i u nasady nosa oraz zaburzenia węchu, a także silny ból głowy lub ból za gałkami ocznymi.
Warto wtedy wykonać test w kierunku wirusa SARS-CoV-2, aby wyeliminować lub potwierdzić taką możliwość, ale jeżeli wyjdzie negatywny, nie znaczy to, że możemy lekceważyć objawy.
Silny ból głowy może być objawem bardzo wielu chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, zapalenie opon mózgowych, guzy wewnątrzczaszkowe czy choroby oczu. Może pojawiać się także w przypadku zapalenia ucha, które może dawać bardzo silne dolegliwości bólowe.
Jeżeli stwierdzone zostanie zapalenie zatok, to trzeba podjąć odpowiednie leczenie. Jest to bowiem choroba, która może dawać różne powikłania, takie jak zapalanie opon mózgowych, zapalenie nerwu wzrokowego, ropień mózgu czy zapalenie gałki ocznej.
W każdym przypadku, przy pojawieniu się niepokojących objawów laryngologicznych, warto zasięgnąć porady lekarza, najpierw podstawowej opieki zdrowotnej, a w razie konieczności – specjalisty laryngologa.
Źródła
https://pulsmedycyny.pl/gdy-katar-rozpiera-zatoki-objawy-diagnostyka-leczenie-zapalenia-zatok-przynosowych-1009998
https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jakie-sa-objawy-przeziebienia-grypy-i-covid-19/
https://www.gov.pl/web/koronawirus/mam-objawy-covid-19
http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/pdf/zalecenia/zalecenia_rynologia.pdf
https://diag.pl/pacjent/koronawirus/rodzaje-testow-w-kierunku-covid-19/