Opis badania
Kał jest materiałem diagnostycznym, którego analiza pozwala na rozpoznanie wielu dolegliwości i chorób, głównie układu pokarmowego. Badanie kału może mieć charakter czysto profilaktyczny, choć częściej lekarz zleca je w sytuacji występowania u pacjentów niepokojących objawów. Kompleksowe badania kału można wykonać w oddziałach enel-med w całej Polsce.
Kał – z punktu widzenia diagnostycznego – jest materiałem do wielu analiz znajdujących zastosowanie zarówno w profilaktyce, jak i diagnostyce różnych chorób, przede wszystkim układu pokarmowego. Dzięki użyciu odpowiednich odczynników w kale można stwierdzić obecność tłuszczów i krwi czy określić aktywność enzymów trawiennych. Z kolei analiza mikrobiologiczna pozwala sprawdzić, czy układ pokarmowy nie jest zainfekowany np. bakteriami czy pasożytami.
Badanie kału – wskazania
Badania kału mogą mieć charakter wyłącznie profilaktyczny, choć w takich celach wykonuje się je rzadziej. Zdecydowanie częściej lekarz zleca je, gdy u pacjenta występują niepokojące objawy sugerujące chorobę. Do tych objawów zalicza się:
- biegunki i/lub zaparcia,
- zmianę rytmu wypróżnień,
- obecność w kale krwi i/lub śluzu,
- bóle brzucha nieustalonego pochodzenia,
- nagła utrata masy ciała,
- krwawienie z przewodu pokarmowego.
Badanie kału może się okazać bardzo pomocne w diagnozowaniu chorób zakaźnych układu pokarmowego (np. wywołanych przez bakterie albo pasożyty), chorób zapalnych jelit, nowotworów układu pokarmowego, schorzeń trzustki i wątroby czy różnego rodzaju zaburzeń wchłaniania.
Badanie kału – jak się przygotować?
Na około 3-4 dni przed planowanym terminem badania kału należy odstawić środki przeciwzapalne i rozrzedzające krew (np. aspirynę) oraz preparaty zawierające żelazo – mogłyby one zafałszować wynik. Jeszcze niedawno przed badaniem wymagane było stosowanie restrykcyjnej diety, jednak obecnie nie jest to konieczne – warto jedynie zwrócić uwagę, by spożywać odpowiednią ilość błonnika, który podtrzyma prawidłowość wypróżnień. Zaleca się, by u kobiet w czasie miesiączki lub u pacjentów z występującymi krwawieniami z hemoroidów przesunąć termin badania kału.
Jak przygotować kał do badania?
Kał do badania powinien zostać dostarczony do laboratorium w szczelnie zamkniętym, jałowym pojemniku. Może to być np. wyparzony słoiczek, ale o wiele lepiej zaopatrzyć się w specjalne zestawy dostępne w każdej aptece – są one wyposażone w szpatułki, które ułatwiają pobranie do badania niewielkiej ilości kału. W przypadku dzieci kał do badania może zostać pobrany z wyprasowanej uprzednio pieluszki tetrowej.
Badania kału – rodzaje
Badanie kału może uwzględniać analizę różnych czynników:
- pH kału – w celu pośredniej oceny wchłaniania cukrów z przewodu pokarmowego,
- obecność cukrów w kale – u zdrowych osób powinny być one nieobecne,
- analiza mikroskopowa – obecność niestrawionych resztek pokarmowych jak np. kulki tłuszczu, ziarna skrobi, włókna mięśniowe, komórki roślinne i inne, w celu diagnostyki trawienia i wchłaniania,
- oznaczenie aktywności enzymu alfa-1 antytrypsyny – w celu diagnostyki zaburzeń jelitowych prowadzących do utraty białka,
- posiew kału – wykonywany w celu oznaczenia ewentualnego występowania bakterii,
- badanie kału na pasożyty – na obecność np. glisty ludzkiej, owsików, tasiemca czy pełzaków,
- badanie kału na krew utajoną – bardzo istotne we wczesnej diagnostyce m.in. raka jelita grubego.