Kroplówki witaminowe to sposób suplementacji witamin w formie wlewu dożylnego. Zwolennicy takiego sposobu dostarczania składników do organizmu przypisują im wiele właściwości i twierdzą, że mogą być one panaceum na wiele problemów zdrowotnych oraz chorób. Czy słusznie? Wyjaśniamy to w poniższym artykule.
Spis treści:
- Czym są kroplówki witaminowe?
- W jakich sytuacjach przyjmuje się kroplówki witaminowe?
- Kroplówki witaminowe – skutki uboczne
Witaminy to związki organiczne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Są one istotne dla przebiegu wielu zachodzących w nim procesów. Większość witamin dostarczamy z pożywieniem, ale zdarza się, że stosowana dieta, wysiłek fizyczny, na przykład intensywny trening, stres czy choroby, powodują, że organizm posiada ich za mało. Może to doprowadzić do niedoboru witamin (hipowitaminozy) lub nawet do ich braku czyli awitaminozy.
W takich sytuacjach konieczne jest oprócz stosowania zbilansowanej diety, w skład której wchodzą produkty zawierające brakujące składniki, dodatkowe ich przyjmowanie w postaci leków lub suplementów.
Zwykle witaminy przyjmowane są w postaci tabletek, jedną z form ich dostarczania do organizmu są kroplówki, czyli wlewy. Polegają one na podawaniu witamin w formie płynnej, dożylnie. Taka kroplówka witaminowa może trwać od pół godziny do godziny.
Zwolennicy kroplówek przekonują, że witaminy podawane tym sposobem lepiej i szybciej się wchłaniają, ponieważ trafiają bezpośrednio do krwiobiegu, czyli nie są uzależnione od procesów trawienia i wchłaniania odbywających się w układzie pokarmowym.
W ostatnim czasie sposób ten stał się bardzo popularny. Placówki specjalizujące się w tego typu usługach reklamują je jako metodę na szybkie uzupełnienie niedoborów składników odżywczych, błyskawiczną regeneracje, także po chorobie na przykład nowotworowej i leczeniu za pomocą chemioterapii, tzw. detoks czyli odtruwanie, a nawet oferują kroplówki witaminowe na kaca. Celebryci, którzy reklamują kroplówki, polecają ja jako sposób na piękny wygląd.
Zdarzało się, że niektórzy zwolennicy tzw. alternatywnej medycyny zalecali kroplówki zawierające bardzo duże dawki witaminy C jako metodę leczenia raka. Oczywiście, nie jest to metoda stosowana w chorobie nowotworowej i lekarze lub inne osoby propagujące takie metody i zalecające je innym mogą być ścigani przez prawo, szczególnie, gdy jednocześnie namawiają do porzucenia konwencjonalnego leczenia.
Czym są kroplówki witaminowe?
Kroplówka witaminowa może mieć różny skład, zwykle jest to mieszanka witamin oraz innych substancji. Może to być witamina C albo witamina C i witaminy z grupy B, witamina E, elektrolity, takie jak sód, wapń, magnez i potas, oraz aminokwasy,
Na przykład tzw. bomba witaminowa to kroplówka, która może zawierać kilkanaście witamin (A, C, D, witaminy z grupy B), a także mikroelementy i aminokwasy. Zwykle kroplówki witaminowe kosztują kilkaset złotych, a ich nazwy typu – Źródło mocy, Fontanna miłości, Eliksir urody czy Tarcza odporności mają podkreślać ich reklamowane zalety. W okresie pandemii pojawiły się także kroplówki pod nazwą – Regeneracja po Covidzie.
Czy kroplówka witaminowa może rzeczywiście w krótkim czasie poprawić kondycję i samopoczucie? I czy może być „cudownym środkiem” na szybką regenerację po zakrapianej imprezie, na odzyskanie zdrowia i pięknego wyglądu?
Kroplówki witaminowe nie są wynalazkiem XXI wieku, chociaż to w ostatnim czasie zyskały na popularności. Ich zastosowanie po raz pierwszy przypisuje się amerykańskiemu lekarzowi Johnowi Myersowi z Baltimore, który zmarł w roku 1984 i który podawał swoim pacjentom mieszankę substancji składającej się z witamin z grupy B i witaminy C oraz magnezu i wapnia. Od jego nazwiska jest znana jako „koktajl Myersa”, chociaż nie wiadomo dokładnie, co zawierała, i produkt ten opiera się na składzie opracowanym przez późniejszych jego zwolenników.
Lekarz ten zalecał swój „koktajl” jako terapię w przypadku różnych chorób. Jednak brakuje dowodów naukowych na skuteczność tej metody. Trafiła ona nawet na amerykańską stronę internetową Quackwatch, której celem jest zwalczanie oszustw, mitów i błędów związanych ze zdrowiem.
W Polsce Rzecznik Praw Pacjenta wydał stanowisko w sprawie naruszenia zbiorowych praw pacjenta związane ze stosowaniem wlewów witaminowych jako metod leczniczych o nieudowodnionej skuteczności, które zostało opublikowane 13 stycznia 2022 roku.
– Podawanie wlewów witaminowych bez uprzedniego wykonania badań potwierdzających wystąpienie deficytu w zakresie substancji odżywczych, witamin i biopierwiastków, które są zawarte w ordynowanych pacjentom produktach leczniczych, narusza zbiorowe prawa pacjentów do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną – zaznacza Rzecznik.
Rzecznik podkreślił, że podmiot leczniczy stosujący produkty lecznicze, których substancją czynną jest witamina C lub biopierwiastki, w postaci wlewów dożylnych u pacjentów z zespołami zaburzonego wchłaniania z przewodu pokarmowego, ze stłuszczeniem wątroby, marskością wątroby, hiperamonemią, miażdżycą zarostową tętnic, stopą cukrzycową, wszelkimi urazami oraz w celu uzupełniania niedoborów witaminowych (bez potwierdzenia tych niedoborów), postępuje wbrew aktualnej wiedzy medycznej.
Rzecznik Praw Pacjenta nakazał podmiotowi leczniczemu zaniechanie stosowania takich praktyk, które naruszają zbiorowe prawa pacjentów. Brak dostosowania się do decyzji Rzecznika Praw Pacjenta może skutkować nałożeniem na podmiot kary pieniężnej do 500 tys. zł.
Skoro nie ma dowodów na to, że mieszanki witamin, elektrolitów i aminokwasów mogą być skutecznym lekiem na różne choroby, czy to oznacza, że kroplówki witaminowe są zupełnie nieskuteczne? Czy są sytuacje, kiedy mogą pomóc?
W jakich sytuacjach przyjmuje się kroplówki witaminowe?
Kroplówki witaminowe, jak o tym świadczą opinie lekarzy, mogą być stosowane jako sposób na uzupełnienie niedoboru określonych substancji, zwykle witamin lub mikroelementów, w organizmie. Podanie ich dożylnie może uzupełnić ten brak. Jednak stosuje się je tylko w nielicznych przypadkach.
Opinie konsultantów z dziedzin farmakologii klinicznej oraz chorób wewnętrznych, na które powołał się Rzecznik Praw Pacjenta w decyzji z 13 stycznia 2022, mówią o tym, że stosowanie preparatów witaminowych oraz zawierających biopierwiastki, w postaci wlewów dożylnych jest wskazane tylko w uzasadnionych przypadkach, takich jak stwierdzenie ciężkich niedoborów lub w sytuacji, kiedy podanie doustne jest niemożliwe, przeciwskazane lub utrudnione. Może to dotyczyć przypadków, gdy występuje zapalanie błony śluzowej żołądka.
Stosowanie u pacjentów produktów leczniczych poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label) jest dopuszczalne, o ile jest to zgodne z aktualną widzą medyczną, to znaczy, że skuteczność danej metody leczniczej została potwierdzona rzetelnymi danymi.
Wlewy witaminowe stosowane mogą być na przykład w przypadku niedoborów witaminy B12. W takiej sytuacji jej podanie za pomocą kroplówki może szybko uzupełnić brak i poprawić na jakiś czas stan zdrowia. Nie zastępuje jednak systematycznego leczenia.
Kroplówka może być stosowana w przypadku ciężkich zatruć alkoholowych albo w przypadku odwodnienia organizmu. Jednak wówczas jest to kroplówka zawierającą między innymi potas i glukozę, a nie same witaminy.
Nie można kroplówkami witaminowymi zastępować kuracji antybiotykowych czy chemioterapii, stosowanej w chorobie nowotworowej i uważać ich za metodę leczniczą.
Kroplówki witaminowe – skutki uboczne
Kroplówki witaminowe, podobnie jak inne leki i suplementy diety, mogą powodować także skutki uboczne. Mogą one wynikać z zastosowania zbyt dużej dawki podawanej substancji lub alergii na dany składnik.
Należy również uwzględnić skutki uboczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek poprzez wkłucie dożylne, takie jak krwiak, mechaniczne uszkodzenie okolicznych naczyń i nerwów, zapalenie żył powierzchniowych, zapalenie skóry i tkanki podskórnej, a w najgorszym wypadku nawet sepsę.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C wynosi 200 miligramów, natomiast podczas wlewów jej dawka to 2000 lub 4000 miligramów. Długotrwałe podawanie takich dużych dawek może powodować skutki uboczne, takie jak choroby nerek czy kamica nerkowa. Może nawet spowodować wstrząs.
Podawanie witaminy C w dużych dawkach należy szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów z cukrzycą, hemochromatozą, talasemią i niedokrwistością syderoblastyczną, ponieważ duże dawki witaminy C mogą zwiększać wchłanianie żelaza.
Zbyt duże dawki niektórych witamin, na przykład witaminy D, mogą być toksyczne.
Skutki uboczne kroplówek witaminowych mogą także wynikać z ich interakcji z przyjmowanymi jednocześnie lekami przyjmowanymi na stałe, takimi jak na przykład kwas acetylosalicylowy (ASA), żelazo, fenytoina, niektóre leki przeciwdrgawkowe, estrogeny czy doustne leki przeciwcukrzycowe.
Źródła:
Gavura S., A closer look at vitamin injections, 24 may 2013 sciencebasedmedicine.org,
Gaby A.R., Intravenous nutrient therapy: the „Myers’ cocktail”, Alternative Medicine Review, 2002 Oct, 7(5), 389-403
Stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta: Nieuzasadnione stosowanie wlewów witaminowych niezgodne z prawem, opublikowane 13.01.2022, www.https://www.gov.pl/web/rpp
https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam/patient/vitamin-c-pdq