Wskutek ekspozycji na słońce na skórze mogą pojawić się przebarwienia, których usunięcie nie jest prostym zadaniem. Sprawdź, jak powstają przebarwienia na twarzy oraz w jaki sposób sobie z nimi radzić
Czym są przebarwienia na twarzy po opalaniu?
Słońce emituje promieniowanie ultrafioletowe docierające do powierzchni ziemi jako promieniowanie UV-A i UV-B. Wystawiamy naszą skórę na słońce, aby poprawić samopoczucie, ale także po to, aby w skórze rozpoczęła się synteza ważnej dla zdrowia całego organizmu witaminy D. Z jednej strony opalanie jest zatem korzystne dla zdrowia, a z drugiej – wywołuje fotostarzenie.
Mianem fotostarzenia określa się zmiany kliniczne i dermatologiczne występujące przede wszystkim u osób w średnim lub starszym wieku, które są chronicznie narażone na działanie promieniowania słonecznego. Skutkiem fotostarzenia się jest powstawanie zmarszczek – płytszych i głębszych – oraz plam po opalaniu.
Jak powstają przebarwienia posłoneczne?
Skóra człowieka ma pigment odpowiadający za jej kolor. To tzw. pigmenty melaninowe wytwarzane przez wyspecjalizowane komórki nazywane melanocytami, które decydują, jaką mamy cerę. Proces pigmentacji skóry regulowany jest przez czynniki zewnętrzne, do których zalicza się promieniowanie UV, oraz wewnętrzne – endokrynne, parakrynne i autokrynne. Wszystkie wiążą się z działaniem hormonów. Czynniki autokrynne występują, jeśli komórka syntetyzuje hormon działający tylko na nią. Działanie parakrynne powoduje, że syntetyzowany hormon działa lokalnie na sąsiadujące komórki, a endokrynne – gdy hormon wydzielany jest do krwi i oddziałuje na odległe narządy w organizmie.
Jednym ze skutków opalania jest zjawisko hiperpigmentacji, czyli zaburzenia procesów pigmentacyjnych związanych z ogniskowym (miejscowym) lub uogólnionym zwiększeniem ilości melaniny. Stan ten przejawia się powstawaniem przebarwień skóry, które występują w postaci plam o różnej wielkości i różnym odcieniu – od jasno- aż do ciemnobrązowego.
Jak pozbyć się przebarwień po słońcu?
Nie ulega wątpliwości, że przebarwienia skórne posłoneczne są defektem estetycznym, który spotykany jest stosunkowo często. Osoby, które doświadczają takich zmian skórnych szukają sposobu, by pozbyć się plam.
Z uwagi na to, że przebarwienia posłoneczne powstają w wyniku wzmożonej produkcji barwników z grupy melanin, a zjawisko powiązane jest z podwyższoną aktywnością tyrozynazy, czyli enzymu ważnego dla przebiegu tego procesu biochemicznego, to właśnie jego zahamowanie pozwala na redukcję przebarwień. Kosmetyki i preparaty, zawierające substancje hamujące tyrozynazynę, pozwalają na stopniowe rozjaśnienie przebarwień. Mają one w składzie różne składniki aktywne, takie jak kwas kojowy, kwas szikimowy i arbutyna.
Przy rozjaśnianiu przebarwień skórnych po opalaniu się ważne jest wstrzymanie aktywności wspominanego enzymu za pomocą składników aktywnych. Prowadzą one do zmiany pH środowiska i konformacji białka. Wiążą się także z enzymem i blokują w ten sposób jego centrum aktywne.
Przy redukcji plam i przebarwień posłonecznych duże znaczenie ma zastosowanie witaminy A i jej pochodnych. Wszystko dlatego, że wykazują one właściwości wygładzające i uelastyczniające skórę, prowadząc przede wszystkim do zmniejszenia przebarwień, poprzez ich rozjaśnienie. Witamina A zaliczana jest do grupy retinoidów, które w badaniach klinicznych wykazywały wiele pozytywnych efektów likwidujących lub niwelujących efekty fotostarzenia się skóry. Po 2-4 miesiącach regularnego stosowania retinoidów na przebarwienia słoneczne można zauważyć rozjaśnienie.
W gabinetach medycyny estetycznej i kosmetycznych oferowane są profesjonalne zabiegi polegające na usuwaniu przebarwień. Zimą i jesienią, gdy skóra nie jest na co dzień wystawiona na duży wpływ promieniowania słonecznego, można stosować peelingi chemiczne, kriopeelingi lub mezoterapię z zastosowaniem preparatów rozjaśniających. Dobre efekty daje laserowe usuwanie przebarwień. Bezpieczną i nieinwazyjną metodą pobudzenia skóry do odnowy jest chemiczna biorewitalizacja. Zabieg polega na rozprowadzeniu żelu, który redukuje płytkie przebarwienia.
Domowe sposoby na plamy na skórze i przebarwienia od słońca
W zaciszu domu również można stosować różne preparaty zmniejszające widoczność przebarwień posłonecznych, np. na co dzień używać serum z zawartością witaminy C, kwasów owocowych, kwasu glikolowego czy azelainowego i arbutyny. Takie produkty kosmetyczne są dostępne powszechnie.
Podstawową formą profilaktyki przebarwień są kremy z wysokim filtrem SPF, nawet 50, których używać można nawet przez cały rok.
Jak chronić się przed powstawaniem plam od słońca na skórze?
Duże znaczenie w zapobieganiu powstawania przebarwień posłonecznych skóry ma ochrona UV. Filtry zawarte w różnych preparatach służących do opalania się zmniejszają skutki niekorzystnego oddziaływania promieni słonecznych. Kremy, emulsje czy olejki do opalania zawierają dwa rodzaje faktorów chroniących skórę przed promieniowaniem UV-B i UV-A – oba mają tak samo duże znaczenie dla ochrony przed powstawaniem zjawiska hiperpigmentacji.
Co ciekawe, skóra ma własny mechanizm chroniący przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Melanogeneza jest naturalną fotoochroną, która powoduje złagodzenie negatywnych efektów oddziaływania nadmiernego nasłonecznienia. Proces melanogenezy modyfikować mogą substancje przyjmowane doustnie lub aplikowane wprost na skórę.
Warto podkreślić, że sama melagoneza spełnia wiele innych funkcji, ponieważ jest procesem nierozerwalnie związanym z ochroną komórek przed stresem oksydacyjnym spowodowanym działaniem wolnych rodników. Promieniowanie UV z kolei to jeden z czynników zewnętrznych, które odpowiadają za namnażanie wolnych rodników i pojawienie się wspominanego już stresu oksydacyjnego.